Στο μεταπτυχιακό που κάνω ασχολούμαστε με το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος και η νόηση των ανθρώπων. Ίσως σας μιλήσω λίγο περισσότερο για το μεταπτυχιακό στο οποίο σπουδάζω και για όσα μαθαίνω εκεί στο μέλλον, γιατί αυτό που σπουδάζω τώρα είναι ένα όνειρο το οποίο είχα από πολύ μικρός.
Προς το παρόν όμως ας εστιαστούμε στο θέμα της μνήμης. Οι μνήμες, λένε, μας κάνουν αυτό που είμαστε στο παρόν. Ο κάθε ένας από εμάς έχει μια πολύ ξεχωριστή ιστορία να διηγηθεί και η ιστορία του καθενός μας, μας κάνει αυτό που είμαστε.
Η μνήμη μας χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες. Για παράδειγμα έχουμε την διαδικαστική μνήμη, η οποία αναφέρεται στις ικανότητες που έχουμε μάθει για μηχανικές λειτουργίες, όπως το πώς να κάνουμε ποδήλατο ή να οδηγούμε το αυτοκίνητο μας και την επεισοδιακή μνήμη που αναφέρεται σε αυτά που θυμόμαστε από την ζωή μας.
Ο εγκέφαλος μας έχει ένα πολύ ξεχωριστό τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, για να τις αποθηκεύει και να τις τακτοποιεί. Έχουμε μάθει πολλά για το πώς ο εγκέφαλος το κάνει αυτό, από έναν ξεχωριστό άνθρωπο που γεννήθηκε το 1926 και πέθανε μόλις πριν 4 χρόνια το 2008. Ο άνθρωπος αυτός ονομάζονταν Henry Gustav Molaison, αλλά είναι πιο γνωστός στους επιστημονικούς και ιατρικούς κύκλους σαν «ο ασθενής H.M.» και αυτό γιατί στα επιστημονικά άρθρα όποτε αναφερόμαστε σε ασθενείς χρησιμοποιούμε κωδικούς όπως συνήθως τα αρχικά γράμματα των ονομάτων τους, προς διαφύλαξη των προσωπικών τους στοιχείων.
Ο Η.Μ. φίλοι μου σε ηλικία 7 ετών έπαθε ένα πολύ περίεργο και οδυνηρό ατύχημα. Ενώ έκανε ποδήλατο έπεσε και χτύπησε στο κεφάλι του. Από τότε υπέφερε συνέχεια από επιληπτικές κρίσεις. Το 1953, δηλαδή όταν ο Henry ήταν 27 ετών ο γιατρός του εντόπισε από ποιο σημείο τους εγκεφάλου του προέρχονταν αυτές και είχε την φαεινή ιδέα, για να τον βοηθήσει –υποτίθεται- να αφαιρέσει αυτό το κομμάτι. Το κομμάτι το οποίο του αφαίρεσε, ονομάζεται λόγω του σχήματος του ιππόκαμπος. Ο δικός σας ιππόκαμπος βρίσκεται κάπου παραπάνω από το αυτί σας, βαθιά στον εγκέφαλο. Μετά την εγχείρηση όλοι όσοι γνώριζαν τον H.M. έμειναν έκπληκτοι. Ο Η.Μ. είχε χάσει την ικανότητα να αποθηκεύει καινούριες αναμνήσεις και το μόνο που θυμόταν ήταν όσα είχε ζήσει μέχρι περίπου τα 24 του έτη, ενώ μετά από αυτό το χρονικό σημείο οι αναμνήσεις του σταδιακά ξεθώριαζαν.
Μην νομίζετε ότι πολύστενοχωριόταν για την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν… γιατί ο μακάριος Η.Μ. είχε την τύχη μαζί με τον ιππόκαμπο να του αφαιρέσουν και την αμυγδαλή, δηλαδή το κομμάτι εκείνο του εγκεφάλου που θεωρείται υπεύθυνο για τον έλεγχο των συναισθημάτων μας οπότε ο Η.Μ. έζησε ευτυχισμένος και μακάριος το υπόλοιπο της ζωής του. Λένε πως μόνο μια φορά εξέφρασε το παράπονο στους γιατρούς του πως δεν είχε κάνει τίποτα σημαντικό στην ζωή του αλλά οι γύρω του, του θύμισαν πως ήταν διάσημος, ηρέμισε και αμέσως μετά το ξέχασε και αυτό πάλι…
[Eικόνα:O Henry ευτυχισμένος εν τη αγνοία του]
Έτσι σε γενικές γραμμές και εν συντομία αυτό που μάθαμε από τον H.M. -και λέω εν συντομία γιατί μάθαμε και πολλά άλλα πράγματα από τον H.M. γιατί τον άνθρωπο μέρα-νύχτα τον έβαζαν τρελοί νευροεπιστήμονες να κάνει μνημονικά τεστ- ήταν ότι οι πρόσφατες αναμνήσεις αποθηκεύονται στον ιππόκαμπο και μετά αυτές σιγά σιγά στέλνονται σε διάφορα μέρη του εγκεφαλικού φλοιού όπου όπως θα έλεγε και ένας νευροψυχολόγος «παγιώνονται» και έτσι αν τύχει να έχεις και εσύ επιληψία που ξεκινάει από τον ιππόκαμπο, και χρειαστεί να στον αφαιρέσουν πρέπει να ξέρεις πως θα είσαι τυχερός και κάτι θα έχεις να θυμάσαι…
Είπα πολλά και θα αναρωτιέστε φίλοι μου γιατί τα λέω όλα αυτά σε ένα blog που υποτίθεται ότι θέλω να μιλήσω για δικά μου πράγματα; Ε λοιπόν είναι γιατί οι δικές μου μνήμες είναι όλες πολύ οδυνηρές και θα ήμουν πανευτυχής αν βρίσκονταν ένας νευροχειρούργος να αφαιρέσει τον ιππόκαμπο και την αμυγδαλή, αλλά και όλο τον εγκεφαλικό φλοιό μαζί για να μην θυμάμαι πια τίποτα.
Βέβαια αν μου το έκανε κάποιος αυτό δεν θα μπορούσα να συνεχίσω αυτό το blog οπότε μέχρι να τελειώσω την προσπάθεια που κάνω για να αδυνατίσω, θα τα έχετε μάθει όλα, και δεν θα χρειαστεί να ξαναμιλήσω στην συνέχεια ποτέ για αυτά. Είναι περίπου το ίδιο δεν συμφωνείτε;
Προς το παρόν όμως ας εστιαστούμε στο θέμα της μνήμης. Οι μνήμες, λένε, μας κάνουν αυτό που είμαστε στο παρόν. Ο κάθε ένας από εμάς έχει μια πολύ ξεχωριστή ιστορία να διηγηθεί και η ιστορία του καθενός μας, μας κάνει αυτό που είμαστε.
Η μνήμη μας χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες. Για παράδειγμα έχουμε την διαδικαστική μνήμη, η οποία αναφέρεται στις ικανότητες που έχουμε μάθει για μηχανικές λειτουργίες, όπως το πώς να κάνουμε ποδήλατο ή να οδηγούμε το αυτοκίνητο μας και την επεισοδιακή μνήμη που αναφέρεται σε αυτά που θυμόμαστε από την ζωή μας.
Ο εγκέφαλος μας έχει ένα πολύ ξεχωριστό τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, για να τις αποθηκεύει και να τις τακτοποιεί. Έχουμε μάθει πολλά για το πώς ο εγκέφαλος το κάνει αυτό, από έναν ξεχωριστό άνθρωπο που γεννήθηκε το 1926 και πέθανε μόλις πριν 4 χρόνια το 2008. Ο άνθρωπος αυτός ονομάζονταν Henry Gustav Molaison, αλλά είναι πιο γνωστός στους επιστημονικούς και ιατρικούς κύκλους σαν «ο ασθενής H.M.» και αυτό γιατί στα επιστημονικά άρθρα όποτε αναφερόμαστε σε ασθενείς χρησιμοποιούμε κωδικούς όπως συνήθως τα αρχικά γράμματα των ονομάτων τους, προς διαφύλαξη των προσωπικών τους στοιχείων.
Ο Η.Μ. φίλοι μου σε ηλικία 7 ετών έπαθε ένα πολύ περίεργο και οδυνηρό ατύχημα. Ενώ έκανε ποδήλατο έπεσε και χτύπησε στο κεφάλι του. Από τότε υπέφερε συνέχεια από επιληπτικές κρίσεις. Το 1953, δηλαδή όταν ο Henry ήταν 27 ετών ο γιατρός του εντόπισε από ποιο σημείο τους εγκεφάλου του προέρχονταν αυτές και είχε την φαεινή ιδέα, για να τον βοηθήσει –υποτίθεται- να αφαιρέσει αυτό το κομμάτι. Το κομμάτι το οποίο του αφαίρεσε, ονομάζεται λόγω του σχήματος του ιππόκαμπος. Ο δικός σας ιππόκαμπος βρίσκεται κάπου παραπάνω από το αυτί σας, βαθιά στον εγκέφαλο. Μετά την εγχείρηση όλοι όσοι γνώριζαν τον H.M. έμειναν έκπληκτοι. Ο Η.Μ. είχε χάσει την ικανότητα να αποθηκεύει καινούριες αναμνήσεις και το μόνο που θυμόταν ήταν όσα είχε ζήσει μέχρι περίπου τα 24 του έτη, ενώ μετά από αυτό το χρονικό σημείο οι αναμνήσεις του σταδιακά ξεθώριαζαν.
Μην νομίζετε ότι πολύστενοχωριόταν για την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν… γιατί ο μακάριος Η.Μ. είχε την τύχη μαζί με τον ιππόκαμπο να του αφαιρέσουν και την αμυγδαλή, δηλαδή το κομμάτι εκείνο του εγκεφάλου που θεωρείται υπεύθυνο για τον έλεγχο των συναισθημάτων μας οπότε ο Η.Μ. έζησε ευτυχισμένος και μακάριος το υπόλοιπο της ζωής του. Λένε πως μόνο μια φορά εξέφρασε το παράπονο στους γιατρούς του πως δεν είχε κάνει τίποτα σημαντικό στην ζωή του αλλά οι γύρω του, του θύμισαν πως ήταν διάσημος, ηρέμισε και αμέσως μετά το ξέχασε και αυτό πάλι…
[Eικόνα:O Henry ευτυχισμένος εν τη αγνοία του]
Έτσι σε γενικές γραμμές και εν συντομία αυτό που μάθαμε από τον H.M. -και λέω εν συντομία γιατί μάθαμε και πολλά άλλα πράγματα από τον H.M. γιατί τον άνθρωπο μέρα-νύχτα τον έβαζαν τρελοί νευροεπιστήμονες να κάνει μνημονικά τεστ- ήταν ότι οι πρόσφατες αναμνήσεις αποθηκεύονται στον ιππόκαμπο και μετά αυτές σιγά σιγά στέλνονται σε διάφορα μέρη του εγκεφαλικού φλοιού όπου όπως θα έλεγε και ένας νευροψυχολόγος «παγιώνονται» και έτσι αν τύχει να έχεις και εσύ επιληψία που ξεκινάει από τον ιππόκαμπο, και χρειαστεί να στον αφαιρέσουν πρέπει να ξέρεις πως θα είσαι τυχερός και κάτι θα έχεις να θυμάσαι…
Είπα πολλά και θα αναρωτιέστε φίλοι μου γιατί τα λέω όλα αυτά σε ένα blog που υποτίθεται ότι θέλω να μιλήσω για δικά μου πράγματα; Ε λοιπόν είναι γιατί οι δικές μου μνήμες είναι όλες πολύ οδυνηρές και θα ήμουν πανευτυχής αν βρίσκονταν ένας νευροχειρούργος να αφαιρέσει τον ιππόκαμπο και την αμυγδαλή, αλλά και όλο τον εγκεφαλικό φλοιό μαζί για να μην θυμάμαι πια τίποτα.
Βέβαια αν μου το έκανε κάποιος αυτό δεν θα μπορούσα να συνεχίσω αυτό το blog οπότε μέχρι να τελειώσω την προσπάθεια που κάνω για να αδυνατίσω, θα τα έχετε μάθει όλα, και δεν θα χρειαστεί να ξαναμιλήσω στην συνέχεια ποτέ για αυτά. Είναι περίπου το ίδιο δεν συμφωνείτε;
